Roofvogel, geliefd en gehaat
De buizerd is een roofvogel. Wat is dat eigenlijk, een roofvogel? Daarover zijn ooit afspraken gemaakt. Voor een handige vogel-indeling zijn er families bedacht en wie daaronder vallen. Het uiterlijk is de eerste leidraad om een dier te kwalificeren als vogel, dat noem je taxonomie. Ze moeten vleugels en veren hebben. Kijkend naar evolutionaire ontwikkelingen kun je dan herkomsten beschrijven. Bepaalde vogels hebben dezelfde voorouders als sommige dinosauriërs. En van de levende dieren zijn vogels het meest verwant aan krokodillen. Dat zou je niet zeggen als je musje ziet vliegen. Dat een roofvogel als aparte groep wordt beschreven is op basis van taxonomie. En de betreffende groepen hebben ze ook weer onderverdeeld. Zo is een uil geen roofvogel, heeft men besloten. Want die hoort bij een aparte groep. Uiteraard valt er veel op af te dingen, maar keuzes moesten nu eenmaal gemaakt worden om een beetje grip te krijgen op de vele soorten vogels. (bron vogelbescherming)

Voor ons is de buizerd een soort sleutelvogel. Andere roofvogels worden altijd eerst met de buizerd vergeleken.  Dan kijk je welke afwijkende kenmerken er zijn en zo wordt een  andere roofvogel beschreven (staart is langer, vleugels zijn meer opgericht, etc).

De buizerd is jarenlang een gehate vogel geweest. Hij zou de grote rover zijn van konijnen, kleine vogeltjes, hij zou weidevogels verjagen etc. Ze werden vergiftigd doordat ze muizen of aas aten waarin gif zat. Onbedoeld kwam dat door het gebruik van gifstoffen door de mens (DDT o.a.) Maar de buizerd werd tevens gericht vervolgd. Nesten werden vernield en eieren kapot gemaakt Dat is in Friesland nog lange tijd doorgegaan. Gelukkig zijn veel gifstoffen verboden en zijn natuurbeschermers alerter geworden. Het tij lijkt gekeerd voor deze bijzondere roofvogels.

Grote vogel, grote horst
Een imponerende vogel, met grote klauwen, een scherpe gekromde snavel, korte nek en grote vleugels die traag en wat stijf door het luchtruim klieven. Zijn hoofdvoedsel is de muis. Hij heet niet voor niets in het fries Mûzebiter (muizenbijter). Vanaf een paal of een boomtak spiedt hij naar muizen of kleine zoogdieren zoals konijnen, hazen, mollen, ratten, eekhoorns. Is het een goed muizenjaar dan bestaat zijn menu voor 70-98%  uit muis. Maar in hongerige tijden eet hij ook wel vogels, grote insecten, reptielen en regenwormen. Daarnaast is hij als aaseter vaak te zien langs de wegen, zittend op een paal en wachtend op een doodgereden dier. In de broedtijd heeft de buizerd een stel extra snaveltjes te voeden, dus veel prooien vangen is belangrijk.

Buizerds leven meestal solitair, maar zoeken elkaar op in de broedtijd. Of de vogels trouw zijn aan elkaar is niet duidelijk. Informatie hierover spreekt elkaar tegen. Feit is wel dat de buizerds bij ons achter het huis steeds dezelfde zijn, een donkere en eentje met een witte buik.

Binnen hun territorium (anderhalve vierkante kilometer) hebben ze meerdere nesten. Soms kiezen ze dezelfde uit als vorig jaar en knappen de boel op. Een nest kan wel een meter doorsnee hebben en is ongeveer 60 cm diep. Dan mag het de naam horst zeker hebben! Maar er wordt ook wel eens een ander nest verkozen. Bv. een oud kraaiennest kun je ook leuk renoveren. Weer een nieuwe horst erbij.

Zorgen en beschermen
Na prachtige baltsvluchten, waarbij ze sierlijk om elkaar heen draaien hoog in de lucht, is het tijd voor het echte werk. Het stel legt één keer per jaar 2-4 eieren. Vrouw buizerd bebroedt de eieren 33-38 dagen achtereen. Meteen nadat het eerste ei is gelegd begint ze met broeden. Manlief verzorgt de maaltijden. Wanneer er een kuiken uit het ei komt geeft het vrouwtje het voedsel op gepaste wijze aan het jong. De jonge buizerds hebben altijd enorme honger Moeder buizerd gaat daarom na een week of drie ook maar meedoen met het  prooien vangen. De horst wordt zoveel mogelijk vrij van uitwerpselen gehouden. Jonge kuikens spuiten hun poep over de rand. Hoe ouder ze worden, des te verder kunnen ze spuiten. Je kunt de flatsen poep aardig ver van het nest af vinden. De jongen vliegen uit na ongeveer 60 dagen, maar worden nog 6-8 weken gevoerd door hun ouders. Pas wanneer ze een jaar of vier zijn, zijn ze geslachtsrijp en gaan op zoek naar een partner.

De horst wordt van februari tot september gebruikt, daarna is het verlaten. In de broedperiode is de horst het te verdedigen bouwwerk. Man buizerd doet dat met verve. Vooral wanneer de jongen vliegvlug worden, wensen de ouders hierbij geen pottenkijkers. Iedereen die ook maar in de buurt komt voelt als een dreiging. Mocht er toevallig een hardloper of fietser vlak langs het nest gaan, dan is er een kans dat de buizerd er achteraan gaat. Dat rennen en fietsen ziet hij als vluchtgedrag. De buizerd voelt zich daardoor moediger en doet er nog een schepje bovenop. Gelukkig zijn dit zeldzame incidenten. Van nature is de buizerd een schuwe vogel die liever zelf de benen neemt.

Wij genieten thuis van de buizerd familie die op gepaste afstand ons een kijkje gunnen in hun leven. Tegenwoordig zijn de buizerds zo talrijk dat je ze overal kunt zien, zelfs tot op de Waddeneilanden. Je komt ze dus letterlijk overal tegen en dat is iedere keer weer een geluksmomentje.