Vlinders
In Nederland komen ongeveer 70 soorten dagvlinders en meer dan 2000 soorten nachtvlinders voor. Het verschil tussen beide soorten is dat de nachtvlinders meestal 's nachts vliegen. Daarnaast hebben ze ook nog een verschillende lichaamsbouw.
Vlinders van Opsterland
De meeste bedreigde dagvlinders komen alleen in natuurgebieden voor. De andere dagvlinders kan men ook langs wandelroutes en fietspaden en in tuinen aantreffen.
Enkele bekende natuurgebieden zijn : Heide van Allardsoog bij Bakkeveen; Duurswouderheide; Meskerheide; Hemrikker en Wijnjeterper Schar; Lippenhuisterheide.
- Vlinders in de tuin (Dagpauwoog, Kleine vos, Landkaartje, Argusvlinder, Citroenvlinder, Groot koolwitje, Klein koolwitje, Klein geaderd witje, Boomblauwtje)
- Trekvlinders (Atalanta, Distelvlinder, Koninginnenpage)
- Vlinders van bossen en struwelen (Koevinkje, Bont zandoogje, Oranje zandoogje, Oranjetipje, Gehakkelde aurelia, Eikepage, Groot dikkopje, Rouwmantel)
- Vlinders van grasland en ruigten (Icarusblauwtje, Bruine vuurvlinder, Kleine vuurvlinder, Bruin zandoogje, Hooibeestje, Zwartsprietdikkopje, Zilveren maan, Luzernevlinder)
- Vlinders van heide (Heideblauwtje, Gentiaanblauwtje, Groentje, Aardbeivlinder, Heivlinder)
- Nachtvlinders (Diana-uil, Gevlekte groenuil)
Dagpauwoog (Deipauëach)
Een van de meest bekende vlinders in de tuin, met een onmiskenbaar uiterlijk. Ze overwinteren vaak in huis, op zolder of in schuurtjes.
U kunt ze van maart tot in oktober zien vliegen. Geliefde nectarplanten zijn vlinderstruik, grote kaardebol, koninginnekruid en hemelsleutel. De rupsen leven op brandnetel.
Kleine vos (Lytse foks)
Ook een bekende bezoeker van tuinen. Ze overwinteren in houtstapels, holle bomen en schuren en u kunt ze van maart tot in oktober zien vliegen.
Geliefde nectarplanten zijn: akkerdistel, vlinderstruik, koninginnekruid, bepaalde muntsoorten en hemelsleutel. De rupsen leven op brandnetel.
Landkaartje (Lânkaartflinter)
Het Landkaartje dankt zijn naam aan de tekening op de onderzijde van de vleugels. De Landkaartjes die u in het voorjaar ziet verschillen van die van de zomer. De voorjaarsgeneratie is bruin-geel van kleur en de zomergeneratie is zwart-bruin.
U kunt ze van mei tot in september zien vliegen op witte schermbloemigen, akkerdistel, koninginnekruid en kattenstaart. De rupsen leven op brandnetel.
Argusvlinder (Argusflinter)
Een oranjebruine vlinder die oogvlekken op de vleugels heeft. Ze vallen op doordat ze graag in het zonnetje zitten, op een muur bijvoorbeeld of op een kaal stukje.
U kunt ze van mei tot in oktober zien vliegen op diverse soorten planten. Ze hebben daarbij een voorliefde voor gele composieten, als jacobskruiskruid en biggenkruid. De rups leeft op grassen.
Citroenvlinder (Sitroenflinter, Gieltsje)
Eén van de vroegst vliegende vlinders. Soms kunt u ze al in februari zien vliegen. Het mannetje is geler dan het vrouwtje, dat wat bleekgroen is.
Ze vliegen van het vroege voorjaar tot laat in de herft op veel soorten planten. De rupsen leven op vuilboom.
Groot koolwitje (Grutte wite koalflinter)
Witte vlinder met zwarte vlekken aan de vleugelpunten. Het vrouwtje heeft twee grote, ronde, zwarte vlekken op de voorvleugels en het mannetje niet. Lijkt veel op het Klein koolwitje, maar bij het Klein koolwitje zijn de vlekken aan de vleugelpunten grijs in plaats van zwart.
Vliegt van mei tot in oktober op veel soorten planten. De rups leeft op kruisbloemigen, zoals bijvoorbeeld boerenkool.
Klein koolwitje (Lytse wite koalflinter)
Het Klein koolwitje lijkt veel op het Groot koolwitje, maar heeft grijze vlekken bij de vleugelpunten, in plaats van zwarte.
Ze vliegen van april tot in oktober op meer dan 150 plantensoorten. De rups leeft op kruisbloemigen (o.a. diverse koolsoorten).
Klein geaderd witje (Lytse swartstreek wytflinter)
Wit vlindertje met opvallende donkere aders aan de onderzijde van de vleugels.
Vliegt van april tot in oktober op diverse soorten planten, bijvoorbeeld paardebloem, distels, look-zonder-look, pinksterbloem, braam en heide. De rups leeft op kruisbloemigen, met name op pinksterbloem en look-zonder-look.
Boomblauwtje (Sprakelbeamblaujurkje)
Meest voorkomende blauwe vlindertje in onze omgeving.
Ze vliegen van spril tot in oktober op diverse soorten planten, zoals vlinderstruik, struikhei, vuilboom, braam, kattestaart, koninginnekruid en distels. De rups leeft op vuilboom, klimop en heide.
Atalanta (Nűmerflinter)
De meest voorkomende trekvlinder in onze omgeving. Ze komt uit Zuid-Europa gevlogen en is hier vanaf mei tot ver in de herfst te zien.
Ze heeft een voorkeur voor distels, koninginnekruid, vlinderstruik en hemelsleutel.In het najaar zie je ze op bloeiende klimop en op rottend fruit. De rups leeft op brandnetel.
Distelvlinder (Stikelflinter)
Ze komen elk jaar helemaal vanuit Afrika naar ons gevlogen. Het ene jaar zijn er trouwens veel meer distelvlinders dan andere jaren. U kunt ze van mei tot oktober, ook in tuinen, zien. Ze hebben een voorliefde voor koninginnekruid en vlinderstruiken. De rups leeft, zoals de naam al zegt, op distels.
Koninginnenpage (Swellesturtflinter)
Deze exotisch ogende vlinder komt hier helaas maar zelden voor. Maar in sommige jaren wordt er toch wel eens een Koninginnepage gezien tussen april en september. Die is hier dan helemaal naar toe komen vliegen vanuit Zuid-Europa.
De vlinder drinkt de nectar van vlindersruiken en distels, en is ook wel op hanggeraniums gezien. De rups leeft op schembloemigen, zoals de wilde peen.
Koevinkje (Donker sâneachje)
Het Koevinkje hoort bij de zandoogjesfamilie. Aan de onderkant van de vleugels kunt u de typische oogvlekken van een zandoogje zien.
Van eind juni tot ver in augustus is het Koevinkje vooral bij braam te vinden. De rupsen voeden zich met grassen.
Bont zandoogje (Bűnt sâneachje)
Het Bont zandoogje is een bruine vlinder met lichtgele vlekken (oogjes).
U kunt ze van april tot oktober op zonnige plekken in het bos en langs bosranden tegenkomen. De rupsen leven van grassen.
Oranje zandoogje (Oranje sâneachje)
Een oranje vlinder met een duidelijke brede bruine rand. Op beide voorvleugels zit één duidelijk, groot oog.
U kunt het Oranje zandoogje in juli en augustus zien, o.a. op braam en heide. De rupsen leven op grassen.
Oranjetipje (Oranjetipke)
Een wit vlindertje, waarbij de mannetjes een oranje vlekje hebben aan de uiteinden van de vleugels. De vrouwtjes lijken op koolwitjes.
U vindt ze in april en mei op plaatsen waar veel kruisbloemigen staan, zoals pinksterbloemen, look-zonder-look en damast. Deze planten worden zowel door de vlinders als door de rupsen gebruikt. Ze worden ook wel in tuinen gezien.
Gehakkelde aurelia (C-flinter)
Opvallend aan deze vlinder zijn de gehakkelde vleugelranden.
De Gehakkelde aurelia overwintert als vlinder. Deze vlinders kunt u vroeg in het voorjaar al tegenkomen. Verder kunt u ze zien in juli en augustus en in het najaar. De vlinder wordt ook wel in tuinen gesignaleerd.
De vlinder drinkt o.a. de nectar van bramen, knoopkruid, asters en distels. De rups leeft op brandnetel, wilg en hop.
Eikepage (Ikepaazje)
Een vlindertje met een intens blauw-paarse kleur.
U kunt ze in juli en augustus zien, vooral op vuilbomen. De rups leeft op eiken.
Groot dikkopje (Foars groukopke)
Een klein, stevig gebouwd, oranje-bruin vlindertje met een kop die even breed is als het borststuk.
U kunt ze in juni en juli tegenkomen, vaak in de buurt van braam. De rupsen leven op grassen.
Rouwmantel (Roumantel)
Een vlinder die in Nederland zo goed als uitgestorven is, maar die de laatste jaren toch een paar maal gezien is in onze omgeving. Het is een prachtige vlinder, die iets groter is dan de andere vlinders en een karakteristieke vlucht heeft.
De vlinder wordt in de zomer niet vaak gezien, maar in de nazomer en herfst snoept de Rouwmantel graag van rottend fruit.
Icarusblauwtje (Ikarusblaujurkje)
Een blauw vlindertje met een witte vleugelrand en een heel fijn zwart randje.
U kunt ze van mei tot in september tegenkomen op diverse soorten planten. De rups leeft o.a. op rolklaver.
Bruine vuurvlinder (Brune fjoerflinter)
Het mannetje heeft een bruine grondkleur en zwarte en oranje vlekjes op de vleugels. Het vrouwtje heeft wat grotere oranjekleurige vlekken op de vleugels.
Ze vliegen van mei tot in september in graslanden en heide. De rupsen leven op schapezuring.
Kleine vuurvlinder (Lytse fjoerflinter)
Een opvallend, prachtig gekleurd, klein vlindertje. De voorvleugels zijn oranje met kleine donkere vlekjes, de achtervleugels zijn grotendeels bruin met een oranje rand.
U kunt ze van mei tot in oktober, op diverse soorten planten, zien vliegen. De rups leeft op schapezuring.
Bruin zandoogje (Brún sâneachje)
Grote, bruine vlinders met een één duidelijk opvallend oog op beide voorvleugels, net als bij het Oranje zandoogje. Het vrouwtje heeft iets meer oranje op de vleugels.
U kunt de vlinder van juni tot in september tegenkomen op diverse soorten planten. De rupsen leven op grassen.
Hooibeestje (Heaflinter)
Een kleine, lichtbruine vlinder met een duidelijk oog aan de onderzijde van de voorvleugels.
De vlinder vliegt van juni tot in september op o.a. klaver, distels en knoopkruid. De rups leeft op grassen.
Zwartsprietdikkopje (Swartteistergroukopke)
Een klein geelbruin/oranjebruin vlindertje dat kleine zwarte knopjes op de sprietjes heeft.
U kunt de vlindertjes in juli en augustus in bermen en (ruige) graslanden zien vliegen. De rupsen leven op grassen.
Zilveren maan
De zilveren maan (Boloria selene) een dagvlinder uit de familie Nymphalidae, de parelmoervlinders, weerschijnvlinders en vossen. De zilveren maan vliegt van mei tot en met september. De waardplanten hondsviooltje, duinviooltje alsmede moerasviooltje. Overwintering als halfvolgroeide rups in een strooisellaag, Rond april worden de rupsen weer actief en verpoppen hangend in de struiken. Zeldzaam in Nederland. Komt nog voor bij het stuttebos bij Zandhuizen
Luzernevlinder
De oranje luzernevlinder. Het vrouwtje is vaak veel lichter van kleur dan het mannetje. De verpopping vindt plaats als gordelpop, 'pop die halverwege met een spinseldraad aan een blad wordt vastgemaakt en daarmee in de herfst op de grond valt', aan de voedselplant. Een Midden- en Zuid-Europese soort die als trekvlinder ook noordelijker kan worden aangetroffen. Hier kunnen de aantallen per jaar heel verschillend zijn. Biotoop, klaver- of luzernevelden of bij andere bloemrijke gebieden.
Heideblauwtje (Heideblaujurkje)
Dit blauwtje heeft wat rondere vleugels dan de andere blauwtjes. Het mannetje is zilverblauw en het vrouwtje is meer bruin gekleurd.
U kunt ze van juni tot in september zien vliegen in heidegebieden en soms ook in schrale graslanden. De rupsen leven op heide.
Gentiaanblauwtje (Gintsiaanblaujurkje)
Het grootste en minst voorkomende blauwtje. In juli en augustus vliegt het Gentiaanblauwtje op dopheide en soms ook op gentiaanklokjes. De rups leeft op klokjesgentiaan en later in mierennesten.
Meer over de Gentiaanblauwtje:
Groentje (Grienjurkje)
Een klein vlindertje met een voor vlinders, unieke kleur. Het Groentje vliegt in april, mei en juni op o.a. vuilboom, paardebloemen en bloeiende dopheide. De rupsen leven op heide en vuilboom.
Aardbeivlinder (Ierdbeiflinter)
Een klein bruin vlindertje met witte vlekjes. De vlinders vliegen in mei en juni en de rupsen leven op tormentil.
Heivlinder (Heideflinter)
Heivlinders zijn familie van het Zandoogje. Ze hebben een goede schutkleur. Ze vliegen in augustus en september o.a. op bloeiende struikheide. De rupsen leven op grassen.
Diana-uil
Diana-uil (Griposia aprilina) Familie uilen (NOCTUIDAE) Nachtvlinder die nachtactief is en vrij zeldzaam. Wordt verspreid over het land waargenomen. Voornamelijk in Friesland, Veluwe en Zuid-Limburg
Gevlekte groenuil
Gevlekte groenuil (Moma alpium) Familie uilen (NOCTUIDAE) Nachtvlinder die nachtactief is en vrij algemeen voorkomt. Vooral voor op de zandgronden in het binnenland, Noord-Hollandse duinen en Waddeneilanden Elders af en toe een waargenomen
Vlinderwerkgroep Friesland
De site van de Friese vlinderwerkgroep. U vindt hier informatie over de werkgroep, aankondigingen van bijeenkomsten en excursies, bijzondere waarnemingen en jaarverslagen en nieuwsbrieven.
Vlindernet
Zeer uitgebreide informatie over alle in Nederland voorkomende vlinders en rupsen. Met een handig zoeksysteem voor vlinders en rupsen en heel veel foto's.
Vlinderstichting
Informatie over de Vlinderstichting, veel vlinderwaarnemingen, een vlinder-weersverwachting voor de komende dagen en achtergrondinformatie over vlinders en libellen.
Jeugdsite van De Vlinderstichting over vlinders. Met spelletjes, wetenswaardigheden over vlinders, informatie voor spreekbeurten, veel literatuur en lesmateriaal.
Tel de vlinders in je eigen tuin en geef je waarnemingen door aan vlindermee.nl
Nachtvlinders
Site over acht, makkelijk herkenbare, overdag vliegende nachtvlinders.