Vanwaar die opmars? Het beheer van de bossen is de laatste tientallen jaren gewijzigd. Er is nu ruimte voor een natuurlijker beheer met dode bomen die niet worden verwijderd, met ouder wordende bossen en warmere lentes. Dat laatste is heerlijk voor de middelste bonte specht, hij is nl. dol op warmte. De middelste bonte specht eet als hoofdvoedsel insecten en heeft daarvoor bomen nodig met ruwe bast en dode of halfdode bomen. Want daar zitten voldoende insecten. Bovendien kan hij drinken van de boomsappen en het vocht in de nerven van de ruwe bast. Hij voelt zich het meest thuis in oude loofbossen, het liefst met eiken. Een beuk is te hard voor hem. De middelste bonte specht heeft een kortere en minder sterke snavel dan zijn soortgenoot de grote bonte specht. Hij is afhankelijk van zachter hout.

Mibo
Het valt niet mee om deze specht te herkennen. Hij lijkt nl. sprekend op de grote bonte en de kleine bonte. Het is wel de enige specht met een eigen afkorting: Mibo’s (middelste bonte specht).Gelukkig zijn ze niet allemaal even groot, dat helpt. De middelste bonte specht is iets kleiner dan de grote bonte specht maar duidelijk  groter dan de kleine bonte, die het formaat van een mus heeft. Voor het gemak hebben mibo’s een rose broek en een rood petje, zowel het jong, de man en de vrouw. Maar ja, dat hebben de andere spechten ook afhankelijk van man, vrouw of juveniel zijnde. Het  grootste verschil zie je in zijn gezicht. Dat is bij de middelste bonte specht open en wit, zonder zwarte randen of lijnen. Met alleen dat rode petje en de zwarte ogen. Hij is nogal stilletjes en zijn vrij zwakke roep is niet vaak te horen buiten de broedtijd. Ook aan de roffel is hij moeilijk te herkennen, want hij roffelt niet of nauwelijks. Om bv. zijn territorium af te bakenen, gebruikt hij het roepen, een soort klagend hieuw hieuw wat doet denken aan de gaai of havik.

Woning kraken
De middelste bonte specht  maakt het zich meestal gemakkelijk door niet zelf een nest uit te hakken. Er zijn immers leegstaande nestholtes genoeg en die gebruikt hij dan ook. Mocht hij zelf een nest willen uithakken, dan zoekt de middelste bonte specht een boom van zacht hout uit,  zoals populier, els of wilg. Maar ook dood hout kan worden gebruikt. Een nestholte wordt in de stam gemaakt maar ook vaak in een dikke horizontale tak, dat doen andere spechtsoorten niet. De man begint alvast met het hakwerk en als hij een vrouwtje heeft gevonden, hakt zij dapper mee. Binnen enkele weken zijn ze klaar. Zoals gebruikelijk bij spechten heeft de nestingang een fraai dakje, bestaande uit takken, een rand in de bast of zit het in de oksel van een dikke zijtak.

Een middelste bonte specht is een dagactieve vogel. Wat doet hij overdag dan allemaal? Hij mag graag wat rondhangen in hoge boomkruinen, niet tegen een stam ‘geplakt’,  dat doet hij alleen als er gevaar dreigt. Nee, hij zit graag op zijtakken.  De hoofdactiviteit is natuurlijk het vinden van voedsel. Hij heeft een royaal territorium tussen de 10-20 hectare. Mibo’s zijn standvogels, hij blijft daar zijn leven lang. In strenge winters zoekt hij ook voedsel in parken en tuinen, buiten zijn territorium. Verder moet hij zijn gebied verdedigen. De middelste bonte specht heeft het niet zo op zijn mannelijke soortgenoten. Hij jaagt ze op een agressieve manier weg en laat dat zien door zijn rode kopveren op te zetten. Vrouwtjes worden buiten broedtijd wel getolereerd maar kordaat weggejaagd bij overvloedige voedselbronnen.

Gezinsvorming
Om een vrouwtje te vinden moet hij al in januari aan de bak. Eerst maar eens flink roepen met zijn speciale territoriumroep. In maart intensiveert hij dit roepen met een klaaglijk toontje, maakt zich groot door zijn kopveren weer op te zetten en zet zijn opvallende fladderende baltsvlucht in. Nu zal het vrouwtje wat hij heeft gespot toch wel voor de bijl gaan. Hij laat de nestholte zien, die soms nog niet af is, door ernaast op de bast te hameren. Als het vrouwtje haar toekomstige woning in orde vindt volgt al snel de paring. Het stel blijft bij elkaar tot de jongen zijn uitgevlogen, daarna gaan ze hun eigen gang. Maar het volgende broedjaar zoeken ze elkaar vaak weer op. Vrouwtje legt 5-6 eieren, één keer per broedseizoen wat duurt van april tot begin juni. Na 11 tot 14 dagen komen de eieren uit die door beide ouders zijn bebroed. Ook het voeren en nest schoonhouden doen ze samen. Dat werk duurt ongeveer drie weken en dan zijn de jonge mibo’s klaar om het nest te verlaten. Het gezin wordt in tweeën gedeeld en iedere ouder zorgt nog een dag of 8 voor hun kroost. De jonge mibo’s blijven in of in de buurt van het ouderlijk gebied. Aan het eind van het eerste jaar zijn ze geslachtsrijp en zoeken hun eigen plek,niet al te ver weg.

Voor zover nu bekend is de gemiddelde leeftijd van de mibo’s ongeveer 5,5 jaar. Want ook deze specht heeft vijanden. De belangrijkste predatoren zijn de sperwer en de marter. Dreigt er gevaar uit de lucht dan vlucht de specht in een holte of drukt zich roerloos tegen de boomstam. De marters hebben het voorzien op de nestjongen die nog niet kunnen wegvliegen. Deze hulpeloze jongen vormen ook een prooi voor andere vogelsoorten, zelfs voor de grote bonte specht. Van je familie moet je het maar hebben. Desondanks is de opmars van de middelste bonte specht spectaculair te noemen en ziet de toekomst er rooskleurig uit.