Zo zal het bij ganzen ook gaan: liever lekker jong mals gras dan het taaie oude gras uit de natte weiden van vroeger. Het ‘opgepepte’ gras van nu is voedzaam en stimuleert de melkproductie. De koeien worden net als sporters volgestopt met stimulerende middelen voor betere prestaties. Ik weet niet of ik het doping mag noemen; bij sporters is doping verboden, bij koeien lijkt het nog wel te mogen. Was de gans vroeger een wintergast, nu zijn er het hele jaar ganzen in ons land. Eerst waren het de grauwe ganzen, die zich na de broedtijd buiten de broedgebieden verspreidden naar andere weidegebieden. Ook nijlganzen scharrelden het hele jaar door de weilanden, vaak in koppeltjes, maar soms ook in grotere groepen van enkele tientallen bij elkaar. Nu zijn het de kolganzen, die overheersen in de weilanden rondom.

Waar komen ze allemaal vandaan?
De meeste kolganzen broeden in het noorden van Rusland, in Siberië. Die hebben een mooie reis achter de rug. In mei vlogen wij zelf nog over dat grote Siberië, prachtig om dat zo uit de lucht te aanschouwen. Wat zou ik graag een poos rondzwerven in die ongerepte wereld van sneeuw en ijs. Vanuit een hoogte van ongeveer tien kilometer zagen we hier en daar al groene stukken van de toendra en veel water. De zomer daar is kort en in die korte zomer moeten de ganzen hun eieren uitbroeden en hun jongen groot brengen. Als de eerste broedpoging mislukt of verloren gaat, hebben ze geen tijd meer om een tweede legsel uit te broeden. Hadden ze beter in Friesland kunnen blijven! Er overwinteren ook kolganzen in ons land, die op Groenland broeden. Deze zijn wat donkerder en kleiner dan de Siberische, maar het verschil valt nauwelijks op. Volgens sommigen is het een ander soort maar niet iedereen is het daarmee eens.

Eén of twee soorten?
Er zijn meer voorbeelden van dieren, waarbij het niet duidelijk is of het om een ander soort gaat of niet. De leeuwen in de Kalahari woestijn zijn groter dan die in de Afrikaanse natuurgebieden. Dat komt doordat ze in het verleden door natuurlijke barrières afgesloten waren van hun soortgenoten. Zo zijn ze door de tijd heen uitgegroeid tot grotere dieren. Ook de olifanten in Addo en de populatie bosolifanten in de omgeving van Knysna zijn door natuurlijke barrières afgesloten van hun soortgenoten en groeiden uit tot grotere dieren. Maar het zijn Afrikaanse olifanten gebleven. Zo zie je dat, wanneer groepen dieren zich afscheiden, ze naar verloop van tijd aan enige verandering onderhevig kunnen zijn, zonder dat er sprake is van een andere soort.

Insecten
Het loopt naar eind oktober, maar nog niet alle bloemen zijn uitgebloeid en ook staan er nog pollen heide in bloei. De insecten worden traag in hun gang, alleen als de zon schijnt zie je ze af en toe nog vliegen. Ik vond veel mestkevers dood op de paden liggen. Mestkevers zie je, evenals loopkevers, meestal lopen, hoewel ze ook wel kunnen vliegen. Dode mestkevers zijn echter niet altijd dood. Ik raapte eens een dode mestkever op om die aan mensen te tonen. Ik legde hem op mijn hand en toen bewoog hij heel langzaam zijn pootjes. Het was nauwelijks te zien, zo traag was hij. Een week geleden waren er nog actieve wespen bij ons in een houtwal. Ik zou er een gaatje graven en werd direct door een wesp in mijn hoofd gestoken en daarna door een andere in mijn pols. Hoewel een wespensteek me niet zoveel deert, besloot ik dat gaatje een eindje verderop te maken. De wespen kwamen achter me aan en ik kreeg ik een derde steek. Drie wespensteken tegelijk, dat is me nog nooit overkomen! Ik word wel vaker door een wesp gestoken, maar dat ben na vijf minuten al weer vergeten. Bij deze drie steken duurde dat toch wel een kwartier.