Alleseters
De jonge kraaien zijn opgegroeid in een nest hoog in een boom. Het is een groot nest en geliefd als tweedehandsje bij roofvogels en uilen. Dat het nest naast zachte materialen ook wel eens bekleed is met plastic of ijzerdraad, nemen nieuwe bewoners voor lief. Ze ruimen het zelf wel op. Tja, kraaien zijn nu eenmaal nieuwsgierig en gebruiken diverse materialen om hun nesten te bouwen. Ook wat voedsel betreft zijn de kraaien niet kieskeurig. Eigenlijk zijn het alleseters en ze maken slim gebruik van gemakkelijke voedselbronnen in hun omgeving. In de zomer eten ze insecten, larven en ongewervelde bodemdieren en in de winter schakelen ze over naar graan, plantenresten en af en toe een muisje. Wonen ze dichtbij de mensen, dan vinden ze hun voedsel bij vuilniscontainers, straatafval of kadavers. Het komt ook voor dat kraaien andere nesten met eieren of jonge kuikens leegroven. De kraai heeft een sterke snavel, die heel wat prooien aankan en gebruikt zijn poten om de prooi vast te klemmen. Wanneer hij voedsel pakt met een harde schelp of noot (schelpdieren, walnoten) dan laat hij die vallen op een stenige ondergrond zodat ze openbreken. Kortom, kraaien zijn intelligente vogels die  nadenken over het voedselaanbod en hoe ze daar gebruik van kunnen maken.

Aanpassen
De zwarte kraai broedt in West en Zuid Europa. Familie van deze kraai is de bonte kraai, die broedt in Noord en Oost Europa. Rond de grenslijnen van de broedgebieden komen kruisingen voor. Zwarte en bonte kraaien blijven echter in hun ‘eigen’ gebied op een enkele dwaalgast na.

Bij ons is de zwarte kraai een standvogel. Hij is graag in open landschap, kleinschalig boerenland, in dorpen en steden. Omdat hij zo’n sterk aanpassingsvermogen heeft, zie je de zwarte kraai bijna overal. In bossen of grote natuurgebieden komen ze niet veel voor. Vanaf 1990 liepen daar de aantallen terug. Dat had niet met het voedselaanbod te maken maar waarschijnlijk met de hernieuwde aanwezigheid van de havik.  Haviken richten zich op kraaien als prooi vanwege een gebrek aan andere prooien, aldus een onderzoek uit 2004 (bron: v. Manen, 2004/Sovon) Tegenwoordig zijn kraaien in bossen en op heidevelden te zien wanneer er tankstations en afslagen van snelwegen aanwezig zijn.Kraaienslogan: Follow the Food (volg het voedsel)!

In 2015 waren er 60.000-100.000 broedparen in Nederland. Toch zijn er ook doortrekkers die vooral te zien zijn langs de kust. In de winter kunnen er dan in totaal zomaar 200.000-400.000 kraaien zijn. Vermoedelijk komen deze wintergasten uit Noord-Duitsland. Er zijn ook grote groepen jonge kraaien die in de winters rondzwerven en nog geen eigen territorium hebben. (bron: Sovon)

Intelligent
Zwarte kraaien hebben in het verleden nogal een slechte relatie met de mens, met name in de landbouw. Zo veroorzaken ze schade door pas ontkiemende gewassen op de akkerbouwgronden zorgvuldig uit te trekken en op te eten. Of ze eten van de koolbladeren, pikken wortels en knollen uit. Ze weten dat in de plastic balen kuilvoer zit waar ze bij kunnen door gaten te maken in het plastic. Mensen zijn hier uiteraard niet van gediend en vervolgen de kraaien door ze af te schieten of te verdelgen. Het helpt echter niets, want de lege plek wordt meteen ingenomen door een andere zwarte kraai. Beter is om indien mogelijk voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals het afdekken van de kuilbalen met extra plastic, netten of modder. Ondanks de vervolgingen leeft de kraai nog steeds in de buurt van de mens. Het tekent zijn intelligentie en zijn aanpassingsvermogen om de mens te slim af te willen zijn.

Sociale dieren
Er is ook een andere kant. De kraai is een onmisbare afvalopruimer in onze weggooimaatschappij geworden. Denk aan straatafval, vuilnis, maar ook dode dieren op en langs de wegen. Als natuurlijke opruimers helpen ze uitbraken van ziektes zoals botulisme terug te dringen. Ze eten graag emelten, die schadelijk kunnen zijn voor landbouwgewassen. Zo doen ze ook weer iets terug voor de boeren.

Tegenover andere vogelsoorten kunnen kraaien agressief zijn als het gaat om het verdedigen van nest en gezin. Maar is er een kuiken in het nauw, dan zie je hoe slim en  sociaal kraaien ook kunnen zijn. In Groningen broedde in 2020 een ravenstel in een kunstnest wat ooit was gemaakt voor slechtvalken. Drie jongen telde het gezin. Een tijdje later zag een boer die daar vlakbij woont, twee uitgevlogen jonge raven over de weg lopen en hun ouders in de buurt. Wat was er met het derde jong gebeurd? Het antwoord kwam enkele weken later. Toen werd er een jonge raaf gezien vliegend over de weg met een grote kluwen oranje nylondraad aan zijn klauwen. Het derde jong! Vermoedelijk verstrikt geraakt in het oranje nestmateriaal wat zijn ouders zo zorgvuldig hadden gebruikt als bekleding. Toch was hij uitgevlogen. Twee zwarte kraaien bleken zich te ontfermen over dit jong, hadden hem gevoerd en waakten fanatiek over hem. Bij het voeren verdween de kraaienkop bijna in de grote ravensnavel, ook al drukte de jonge raaf zichzelf plat tegen de grond.  Zouden de kraaien hem hebben gezien op het nest en instinctief voer hebben gebracht? Feit is dat deze twee kraaien succesvol hun geadopteerde ravenkind grootbrachten (bron: E. Werkman, Vogelbescherming).

Zwarte kraaien zijn absoluut de moeite waard om te bekijken. In onze tuin is in een grote els een kraaienstel druk bezig met het voeren van hun jongen. Hun  gedrevenheid en zorg zijn ontroerend. Luister maar eens naar de geluidjes die bij een voederbeurt uit het nest komen.