Grote karekiet
De Grote Karekiet
Nee, het gaat niet toppie toppie met de Grote Karekiet. En toch is er reden tot vreugde.
Want deze onderhand zeldzame soort is dit jaar in het Natura 2000 gebied Van Oordt’s Mersken gesignaleerd! Hopelijk het begin van iets moois, daar tussen de rietkragen.
Oud riet
Het is het ( helaas)vertrouwde verhaal van een vogel die hier ruim een eeuw geleden met duizenden broedparen aanwezig was. Daarvan zijn er slechts honderd over. Knudde met een rietje dus, voor de Grote Karekiet. Op de rode lijst staan onder de noemer ‘bedreigde soorten’ is geen sinecure. Het verdwijnen van oud, overjarig waterriet is hier debet aan. Dit stevige riet gedijt het best bij een flucturerend waterpeil. Het aanbrengen van beschoeiingen, vraat door watervogels, meer bootjes van zowel recreanten als vissers, zijn redenen dat het oude riet verdwijnt.
Een helpende maatregel is dan bv. het plaatsen van rasters in het water, waar goede resultaten mee geboekt zijn.
Bij de Grote Karekiet gaat het nu eens niet om een tekort aan voedsel. Ze eten insecten, larven, kleine waterbeestjes en die zijn voor hen genoeg aanwezig (ze zijn natuurlijk ook met niet zoveel…) Eieren worden wel door predatoren gepikt. Reden om struweel en bomen op afstand te houden van het broedgebied. De Grote Karekiet verkiest zelf ook vaak het riet wat iets verder weg in het water staat, zo veilig mogelijk.
Nederland zou Nederland niet zijn wanneer er geen beschermingsplan uit de kast kwam. In 2015 werd er in het kader van Actieplan Bedreigde Vogels samen met (hoe kan het ook anders) de Werkgroep Grote Karekiet Vechtplassen een succesvol reddingsplan in de Loosdrechtse plassen opgezet. Een ander kerngebied van de Grote Karekiet, het Zwarte Meer in Overijssel, werd eveneens object van gericht onderzoek (2022) met nuttige aanbevelingen. (bronnen Vogelbescherming, Sovon)
Hangplek
Waarom is dat stevige riet nodig? Karekieten, zowel de Kleine als de Grote, fabriceren kunstige hangende nesten tussen de rietstengels. Voor een Kleine Karekiet voldoet als snel een rietkraag met ijlere stengels aan hun eisen. Een Grote Karekiet is echter knap wat groter dan de Kleine. De Grote Karekiet kan wel tot 20 cm lengte zijn, met navenant gewicht. De Kleine Karekiet haalt net de 14 cm in lengte. Vrouwtje Grote karekiet heeft een steviger basis nodig voor het hangnest. Immers, je kunt een hangmat in je tuin ook niet tussen een paar twijgjes spannen. Het nest wordt gemaakt van riet, biezen en bladeren. Voordeel van het oude riet is dat het ruw is en daardoor gemakkelijker houvast biedt.
In het nest, bekleed met zacht materiaal als rietpluimen en veertjes, worden uiteindelijk 4-5 eieren gelegd. De ouders (die er precies gelijk uitzien) zorgen samen voor het broeden en na twee weken begint de drukke tijd van voeren. Weer twee weken later verlaten de jongen het nest en proberen met hulp van de ouders op eigen pootjes te staan.
De Grote Karekiet is tussen eind april, mei tot augustus, september in ons land om te broeden. Dan vertrekken ze weer naar hun overwinteringsgebieden in de rietmoerassen, savannes en struwelen van Afrika, tussen Senegal en Ivoorkust.
Eenvoudige schoonheid
De Grote Karekiet is een vogel die het niet moet hebben van een oogverblindend verenpak. Van boven bruin en van onderen ‘vuilwit’ is weinig spectaculair. De Grote laat zich echter wel krachtig horen en is dan toch maar mooi een onomatopee, want de Karekiet zingt zijn eigen naam.
Jac. P. Thijsse omschreef de zang van de Grote karekiet als volgt:
Hun zang doet zeer dikwijls denken aan de geluiden van wind, water en ’t riet. Zijn stem is veel krachtiger en voller en hoewel zijn lied hetzelfde armoedige rhytmus heeft als dat van de kleine, is het toch aangenamer om te hooren, doordat de krassende, krijschende geluiden verreweg in de minderheid zijn.
En wat is er mooier te wachten op die eenvoudige Grote vogel die na een tijdje klautert….
….aan de dorre stengels op en neer, steken hun spitsen kop in den wind en fluiten, trillen en orgelen mee…
Jet Hofstra
Overzicht: Vogels